Hành vi tiêu dùng gồm những suy nghĩ và hành động phát sinh trong quá trình người mua hàng mua và sử dụng sản phẩm/ dịch vụ. Các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi tiêu dùng này là gì? Cùng Truyền thông TMS tìm hiểu qua bài viết sau!
1 trong các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi tiêu dùng: Văn hóa
Trong các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi tiêu dùng, văn hóa là yếu tố cơ bản nhất. Người tiêu dùng ở một quốc gia, cộng đồng luôn bị các yếu tố văn hóa ảnh hưởng đến cách họ nhận định giá trị của sản phẩm.
Các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi tiêu dùng ở khía cạnh văn hóa còn bao gồm văn hóa đặc thù và văn hóa của tầng lớp xã hội.
- Văn hóa đặc thù: Văn hóa đặc thù có “phạm vi” nhỏ hơn văn hóa nói chung, thường tạo nên sự đặc trưng riêng của một nhóm người, cộng đồng nhỏ. Khi nhìn vào những người có cùng văn hóa đặc thù, bạn có thể dễ dàng nhận biết họ. Nhóm văn hóa đặc thù có thể được tạo nên bởi tôn giáo, tín ngưỡng, khu vực địa lý, chủng tộc, dân tộc,….
- Văn hóa tầng lớp xã hội: Tầng lớp xã hội là đơn vị xác định từ việc phân tầng xã hội theo các yếu tố địa vị kinh tế, địa vị chính trị,… Văn hóa tầng lớp xã hội được hình thành từ việc người cùng tầng lớp thể hiện lối sống, cách cư xử giống nhau, có mối quan tâm giống nhau,…
Thấu hiểu các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi tiêu dùng nói chung và văn hóa của nhóm khách hàng mục tiêu nói riêng giúp nhà tiếp thị lựa chọn thông điệp, cách truyền tải thông điệp, hình thức thể hiện,… một cách phù hợp. Điều này khiến cách chiến dịch tiếp thị tăng tỷ lệ thành công.
Yếu tố xã hội
Gia đình, vai trò, địa vị xã hội,… cũng nằm trong các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi tiêu dùng. Nhóm này được gọi chung là yếu tố xã hội.
Gia đình có ảnh hưởng lớn đến quá trình hình thành quan niệm, nhận định của một người về các vấn đề xã hội, ví dụ như chính trị, kinh tế, tình yêu,… hoặc ước muốn cá nhân của người đó. Thói quen tiêu dùng mà một người có được khi còn chung sống với gia đình ít nhiều có ảnh hưởng đến hành vi mua hàng của họ trong tương lai.
Đối với người sống chung với gia đình hoặc bạn bè, quá trình mua hàng của họ cũng bị tác động bởi ý kiến của những đối tượng này. Khi phát triển và tiếp thị sản phẩm, doanh nghiệp cần xem xét mức độ ảnh hưởng của các mối quan hệ xã hội lên quyết định mua hàng của người tiêu dùng.
Trong các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi tiêu dùng ở khía cạnh xã hội, vai trò và địa vị của đối tượng khách hàng có tác động đến cách một người nhận định giá trị sản phẩm. Vai trò, địa vị trong xã hội phản ánh tầm quan trọng hoặc sự kính trọng của xã hội đối với một người nào đó. Yếu tố này cũng có thể thay đổi tùy vào tầng lớp xã hội hoặc khu vực sinh sống của đối tượng.
Người có địa vị cao thường có xu hướng thể hiện điều đó qua những sản phẩm/ dịch vụ mà họ tiêu thụ. Nhà tiếp thị cần xem xét điều này khi thiết kế, sáng tạo nên sản phẩm.
Yếu tố thuộc về cá nhân
Các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi tiêu dùng ở phương diện cá nhân người tiêu dùng bao gồm: tuổi tác, nghề nghiệp, lối sống, phong cách, khả năng kinh tế,…
- Tuổi tác: Tuổi tác ảnh hưởng đến nhu cầu tiêu dùng sản phẩm. Đồng thời ở nhiều giai đoạn trong cuộc đời, người tiêu dùng sẽ có quan điểm khác đi về việc mua và dùng sản phẩm.
- Nghề nghiệp: Nghề nghiệp của một người ảnh hưởng đến khả năng tài chính và thói quen mua, dùng sản phẩm. Ví dụ công nhân thường chuộng sản phẩm có giá cả phải chăng và chấp nhận chất lượng sản phẩm tương ứng với giá thành, người làm ngành giải trí thì ngược lại.
- Phong cách, lối sống: Một số phong cách sống “đặt ra” quy chuẩn nhất định đối với người tiêu dùng khi họ chọn mua sản phẩm. Ví dụ người theo chủ nghĩa Minimalism thường thích sản phẩm có công năng rõ ràng, thiết kế đơn giản. Người chọn cách sống healthy sẽ thường mua thực phẩm sạch, rau củ organic,…
- Khả năng tài chính: Tình hình tài chính quyết định khả năng chi trả cho sản phẩm của người mua hàng. Đa phần người mua hàng còn xem xét chi phí hao tốn khi sử dụng sản phẩm trong quá trình lựa chọn hàng hóa. Ví dụ nhiều người có đủ số tiền mua xe hơi, song họ không lựa chọn mua vì không muốn tốn chi phí xăng, phí bảo dưỡng xe hơi đắt đỏ.
Nhà tiếp thị cần xem xét nghiêm túc tất cả các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi tiêu dùng này trong quá trình nghiên cứu thị trường và khách hàng mục tiêu.
Yếu tố tâm lí
Yếu tố tâm lí bao gồm nhận thức, động cơ, kiến thức, niềm tin của người tiêu dùng về sản phẩm/ dịch vụ. Tâm lí và cảm xúc là một trong các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi tiêu dùng được nhiều nhà tiếp thị quan tâm hiện nay. Minh chứng điển hình của điều này là những chiến dịch quảng cáo, tiếp thị đánh vào cảm xúc của người xem.
- Động cơ được hình thành khi người tiêu dùng nhận ra nhu cầu của bản thân, có thể bắt đầu từ những nhu cầu sinh lí bản năng, hoặc là nhu cầu thỏa mãn trạng thái tâm lí nào đó. Nhu cầu này sẽ tạo thành động cơ khi nó tăng đến cấp độ đủ mạnh. Việc của người tiếp thị là khiến khách hàng nhận ra mình có nhu cầu, và đẩy nhu cầu của họ lên đỉnh điểm để tạo ra các quyết định mua hàng.
- Nhận thức của từng người bị tác động bởi các nhân tố như sự quan tâm có chọn lọc, ghi nhớ có chọn lọc,… đồng thời còn bị ảnh hưởng bởi mỗi tương quan giữa các nhân tố, đặc điểm cá nhân riêng của từng người.
- Kiến thức của người tiêu dùng về sản phẩm/ dịch vụ có thể thôi thúc họ thực hiện hành động mua hàng. Khi khách hàng hiểu rõ về sản phẩm, hoặc được tạo cơ hội tìm hiểu sâu hơn về công năng, sự tiện lợi mà sản phẩm đem lại, họ sẽ lấy đó làm lí do và thuyết phục bản thân mua hàng.
- Quan điểm và niềm tin về sản phẩm có tác động đáng kinh ngạc đến quyết định mua hàng. Niềm tin về sản phẩm có thể ảnh hưởng bởi dư luận, hiểu biết về sản phẩm hay yếu tình cảm. Tạo niềm tin đối với sản phẩm là điều mà nhà sản xuất, nhà tiếp thị nên quan tâm khi thiết kế, phát triển một sản phẩm nào đó.
Trong rất nhiều các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi tiêu dùng, 4 nhóm yếu tố gồm văn hóa, xã hội, yếu tố cá nhân và tâm lí có khả năng tác động lớn nhất. Nghiên cứu khách hàng mục tiêu dựa trên các nhóm yếu tố này chắc chắn sẽ giúp ích rất lớn cho nhà tiếp thị trong việc hoạch định chiến lược Marketing toàn diện. Theo dõi TMS để cập nhật thông tin về chủ đề này nhé!
Xem thêm:
7 Yếu tố ảnh hưởng trải nghiệm người dùng
